Κύριε Δούκα, κλείνουν δύο χρόνια που βρίσκεστε στη θέση του δημάρχου της πόλης μας. Το περιμένατε πιο εύκολο ή πιο δύσκολο; Ένας πρώτος απολογισμός;
Η αλήθεια είναι ότι καμία μέρα δεν είναι εύκολη όταν έχεις την ευθύνη της πόλης. Είναι όμως μια ευθύνη που αξίζει, γιατί αφορά την καθημερινότητα όλων μας. Σίγουρα, υπήρχαν και υπάρχουν δυσκολίες – από τη γραφειοκρατία και τα χρονίζοντα προβλήματα, μέχρι το γεγονός ότι η Δημοτική Αρχή δεν μπορεί να αποφασίζει μόνη της για τα θέματα που αφορούν τους πολίτες και την καθημερινότητα, όπως σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Πιστεύω ότι αυτά τα δύο χρόνια έγιναν πολλά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση: βελτιώσαμε υποδομές, προχωρήσαμε έργα που είχαν μείνει στάσιμα, ενισχύσαμε τις κοινωνικές δομές, φέραμε περισσότερο πράσινο στην πόλη, στηρίξαμε τις γειτονιές. Κυρίως, χτίσαμε μια σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες, που για εμένα είναι το σημαντικότερο.
Συγκεκριμένα, μηδενίσαμε τα δημοτικά τέλη σε 130 ευάλωτα ενεργειακά νοικοκυριά, πετύχαμε τον στόχο της φύτευσης των 5.000 δέντρων ετησίως και φτάνουμε τα 10.000, δημιουργήσαμε το πρώτο μικροδάσος στην Κυψέλη, αναπλάσαμε χώρους πρασίνου, προχωράμε με γοργούς ρυθμούς την Ανάπλαση του Βοτανικού με την κατασκευή του νέου γηπέδου του Παναθηναϊκού, ξεκινήσαμε να οχυρώνουμε την πόλη με μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα, όπως στη Ριζούπολη και στον Κολωνό, ανακατασκευάσαμε 16 παιδικές χαρές, αναβαθμίσαμε πάνω από 13.400 τ.μ. πεζοδρόμια, τοποθετήσαμε 194 νέες ράμπες ΑΜΕΑ και σχεδιάζουμε 46 πεζοδρομήσεις, ενισχύσαμε τις δωρεάν ιατρικές υπηρεσίες με τα έξι αναβαθμισμένα σε Πολυδύναμα Δημοτικά Ιατρεία, αλλά και τα ειδικά προγράμματα στήριξης της τρίτης ηλικίας, όπως το «Φροντίζω». Εγκαταστήσαμε 100 διπλά συστήματα υπόγειων κάδων με συμπίεση, επεκτείναμε την κομποστοποίηση και θέσαμε σε πλήρη λειτουργία τον Σταθμό Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων. Επενδύσαμε στον πολιτισμό και τη ψυχαγωγία σε όλες τις γειτονιές, με φεστιβάλ και δωρεάν εκδηλώσεις όλο τον χρόνο.
Ξέρω καλά ότι έχουμε ακόμη πολλά να κάνουμε. Και θα συνεχίσουμε με περισσότερη τόλμη και αποφασιστικότητα.
Η δημοτική αρχή διοργανώνει για δεύτερη χρονιά τη δράση «Αθηνάς χωρίς αυτοκίνητο». Σκέφτεστε να πολλαπλασιαστούν τέτοιες δράσεις και σε άλλες οδούς;
Πέρυσι είδαμε την τεράστια ανταπόκριση των πολιτών, που κατέκλυσαν την Αθηνάς για να απολαύσουν τον δημόσιο χώρο χωρίς θόρυβο, καυσαέρια και κυκλοφοριακή πίεση. Φέτος, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο, επιστρέφουμε με ακόμη πιο πλούσιο πρόγραμμα.
Για 24 ώρες, από το βράδυ του Σαββάτου 20 Σεπτεμβρίου έως το βράδυ της Κυριακής 21 Σεπτεμβρίου, η πολυσύχναστη αυτή οδός θα απαλλαγεί από μηχανοκίνητα οχήματα και θα μετατραπεί σε χώρο ψυχαγωγίας και πολιτισμού με μία σειρά από δράσεις, που διοργανώνονται από το Φεστιβάλ του Δήμου Αθηναίων μέσω της Αναπτυξιακής Αθήνας.
Η πρωτοβουλία «Αθηνάς Χωρίς αυτοκίνητο», όπως και κάθε δράση του Δήμου Αθηναίων, υλοποιείται με σχέδιο και μελέτη και σε στενή συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες και τοπικούς φορείς.
Για εμάς δεν είναι μια μεμονωμένη εκδήλωση, αλλά μια αφετηρία για να ξανασκεφτούμε πώς θέλουμε την πόλη μας.
Το ζητούμενο δεν είναι μόνο να διοργανώνουμε μια όμορφη ημέρα, αλλά να καλλιεργούμε μια νέα νοοτροπία γύρω από τις μετακινήσεις και τη χρήση του δημόσιου χώρου. Θέλουμε να δώσουμε βήμα στον πεζό, στον ποδηλάτη, στον πολιτισμό και στη δημιουργικότητα, και να δείξουμε στην πράξη πώς θα μπορούσαν να είναι οι δρόμοι μας, αν τους αποδώσουμε ξανά στους πολίτες.
Γι’ αυτό σχεδιάζουμε σταδιακά να επεκτείνουμε τέτοιες δράσεις και σε άλλες οδούς και γειτονιές της Αθήνας. Κάθε περιοχή αξίζει να δοκιμάσει την εμπειρία μιας πόλης που αναπνέει διαφορετικά, που δεν είναι δέσμια του αυτοκινήτου αλλά στηρίζει τις βιώσιμες μετακινήσεις, την κοινωνική ζωή και την τοπική οικονομία.
Πρόσφατα αναπτύχθηκε μια καμπάνια για «ανοιχτή γειτονιά 15 λεπτών». Βλέπουμε προσπάθεια να αλλάξει η καθημερινότητα των δημοτών. Μιλήστε μας για τον συνδυασμό αυτών των δύο δράσεων.
Ο συνδετικός κρίκος και στις δύο δράσεις είναι η ενεργοποίηση και η συμμετοχή των πολιτών στην προσπάθεια να γίνει η πόλη μας πιο ανθρώπινη και βιώσιμη. Θέλουμε τον πολίτη στο επίκεντρο. Επιδιώκουμε να συμμετέχει ενεργά στη λήψη αποφάσεων και στον σχεδιασμό του δικού του μέλλοντος. Με την «ανοιχτή γειτονιά 15 λεπτών» δείχνουμε έμπρακτα πόσο σημαντικός είναι για εμάς ο διάλογος. Δεν πιστεύουμε στην επιβολή μέτρων, αλλά στη συνεργασία. Καμία αλλαγή δεν μπορεί να πετύχει εάν δεν την «αγκαλιάσουν» οι πολίτες. Αυτοί αποφασίζουν κι εμείς υλοποιούμε.
Οι κάτοικοι της Αθήνας θέλουν να αλλάξει η πόλη τους, να γίνει πιο φιλική και πιο πράσινη. Το απέδειξαν με την παρουσία και τον ενεργό ρόλο που είχαν στα συμμετοχικά εργαστήρια για την «ανοιχτή γειτονιά 15 λεπτών» και στις επτά δημοτικές κοινότητες. Σχεδίασαν οι ίδιοι τις ασφαλείς και προσβάσιμες διαδρομές της γειτονιάς τους. Διαδρομές που θα μπορούν να χρησιμοποιούν οι πεζοί, τα άτομα με αναπηρία και τα εμποδιζόμενα άτομα, ώστε να μπορούν να πηγαίνουν στα βασικά σημεία ενδιαφέροντός τους, όπως υπηρεσίες υγείας, σχολεία και πάρκα, με τα πόδια ή με το ποδήλατο, αποφεύγοντας τη χρήση ΙΧ.
Με αυτόν τον τρόπο, με τη δύναμη της συμμετοχής των πολιτών, δημιουργούμε το έδαφος για τις μεγάλες παρεμβάσεις που προγραμματίζουμε, ώστε η Αθήνα να γίνει πραγματικά μια πόλη φιλική στους ανθρώπους και ανθεκτική στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής.
Είναι στη σκέψη σας να υπάρχουν αλλαγές σε δρόμους είτε υπό το καθεστώς ήπιας κυκλοφορίας, είτε και μόνιμης πεζοδρόμησης; Και τελικά είμαστε ώριμοι να δεχτούμε πραγματικά το «λιγότερο αυτοκίνητο»;
Η πόλη μας χρειάζεται περισσότερους χώρους για τον άνθρωπο και λιγότερους για το αυτοκίνητο. Το έχουμε πει πολλές φορές: Θέλουμε μία πόλη ανθρωποκεντρική και όχι αυτοκινητοκεντρική.
Αυτό δεν σημαίνει μια οριζόντια απαγόρευση, αλλά μια στρατηγική μελετημένων παρεμβάσεων: δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας, επιλεκτικές πεζοδρομήσεις, αναπλάσεις που δημιουργούν ασφάλεια και αναβαθμίζουν τη ζωή της γειτονιάς. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι καμία παρέμβαση δεν γίνεται αυθαίρετα, αλλά κατόπιν διαβουλεύσεων με τους πολίτες και κυκλοφοριακής μελέτης.
Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε εκπονήσει σχέδιο που αφορά όλες τις γειτονιές της πόλης. Στόχος είναι να μετατραπούν δεκάδες στενοσόκακα σε άνετους πεζόδρομους μέχρι το 2028. Συγκεκριμένα, προγραμματίζουμε την πεζοδρόμηση 46 δρόμων. Για τους πρώτους 13 θα παραδοθούν οι σχετικές μελέτες έως το τέλος του χρόνου. Από αυτούς οι επτά βρίσκονται δίπλα σε σχολεία, με γνώμονα την ασφάλεια των μαθητών και των πολιτών. Όπως για παράδειγμα, η Οδυσσέως Ανδρούτσου (Ζαν Μωρεάς-Ζίννη), μπροστά από το 14ο Γυμνάσιο Αθηνών, η Αιλιανού (Σίφνου- Σερίφου), κοντά στο 48ο Δημοτικό και 62ο Νηπιαγωγείο, η Παχυμέρη (Αμφιαράου-Κρέοντος), κοντά στο 145ο Δημοτικό και 79ο Νηπιαγωγείο.
Άλλες έξι πεζοδρομήσεις αφορούν αναξιοποίητους αστικούς χώρους ή ιδιαιτέρως στενούς δρόμους, ακατάλληλους για την ασφαλή κυκλοφορία των πεζών, εμποδιζόμενων ατόμων και ατόμων με αναπηρία, όπως η Πάροδος Ροζαρόλ, η Κουμαριανού, η Αγίου Ιωάννη του Κυνηγού, κ.ά..
Παράλληλα, προωθούμε όλες τις εναλλακτικές μορφές μετακίνησης, και κυρίως το ποδήλατο. Συγκαλέσαμε, στο Δημαρχιακό Μέγαρο, το Κλιματικό Φόρουμ της Αθήνας με θέμα το ποδήλατο. Συζητήσαμε με Φορείς, Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και Υπηρεσίες, τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου ποδηλατικού δικτύου στην πρωτεύουσα με 50 σταθμούς στάθμευσης ποδηλάτων και φόρτισης ηλεκτρικών ποδηλάτων προς ενοικίαση. Οι σταθμοί αυτοί προγραμματίζονται να απλωθούν και στις γειτονιές και όχι μόνο στα τουριστικά σημεία, και να συνδέονται με τους ποδηλατόδρομους, ώστε να αυξηθεί η χρήση του ποδηλάτου και από τους κατοίκους που δεν είναι ήδη ποδηλάτες.
Επιπλέον, με την πρωτοποριακή εφαρμογή κοινόχρηστων ηλεκτρικών ποδηλάτων, τη «AthensPark&Bike», που σχεδίασε η ΔΑΕΜ (ο τεχνολογικός βραχίονας του Δήμου Αθηναίων), οι κάτοικοι θα μπορούν να σταθμεύουν τα αυτοκίνητά τους στους δημοτικούς σταθμούς της Πλατείας Κλαυθμώνος και της Βαρβακείου Αγοράς και να εξερευνούν το ιστορικό κέντρο της Αθήνας με ηλεκτρικό ποδήλατο.
Ως Αθηναίος βλέπω καθημερινά στους δρόμους, στις πλατείες, στις συζητήσεις με τους πολίτες ότι οι ίδιοι οι κάτοικοι ζητούν περισσότερο πράσινο, περισσότερους χώρους περιπάτου, ασφαλείς διαδρομές για τα παιδιά τους. Νομίζω λοιπόν πως η κοινωνία είναι πιο ώριμη απ’ ό,τι πιστεύουμε για να δεχτεί το “λιγότερο αυτοκίνητο”.
Δεν είμαστε μόνοι σε αυτό. Το βλέπουμε σε πόλεις, όπως το Παρίσι, τη Βαρκελώνη, το Μιλάνο, που τόλμησαν να μειώσουν το αποτύπωμα του αυτοκινήτου και κέρδισαν πιο ζωντανά κέντρα, οικονομική δραστηριότητα και καλύτερη καθημερινότητα για τους πολίτες. Αυτόν τον δρόμο θέλουμε να ακολουθήσουμε κι εμείς στην Αθήνα, με σχέδιο, διάλογο και σεβασμό στις ανάγκες όλων – κατοίκων, επαγγελματιών και επισκεπτών. Ήδη με τις πρωτοπόρες δράσεις μας έχουμε προκαλέσει το ενδιαφέρον πόλεων του εξωτερικού που μας ζητούν τεχνογνωσία για τις σύγχρονες περιβαλλοντικές μεθόδους που υιοθετούμε, όπως η κατασκευή κήπων βροχής.
Κύριε Δούκα, έπειτα από αυτά τα 2 χρόνια, θέλετε να μας συνοψίσετε τις πρωτοβουλίες για το επόμενο διάστημα και το όραμά σας;
Τα δύο αυτά χρόνια θέσαμε τα θεμέλια για μια Αθήνα που αλλάζει. Έχοντας ως αρχή ότι η πολιτική δεν είναι ένα σχέδιο που γράφεται σε χαρτί, αλλά μία διαδρομή που περπατάμε όλοι μαζί, καταστήσαμε τον πολίτη πρωταγωνιστή στο έργο μας. Η πόλη προχωράει όταν προχωράμε όλοι μαζί. Για αυτό δίνουμε προτεραιότητα στη συμμετοχικότητα και τις συμμαχίες. Αναφέρω χαρακτηριστικά τις πράσινες πρωτοβουλίες μας μέσα από διοργανώσεις, όπως το Κλιματικό Φόρουμ της Αθήνας, την Κλιματική Συνέλευση Νέων, το GreenSchoolAthensHackathon.
Ενθαρρύνουμε τη νέα γενιά να αναλάβει πρωτοβουλίες για το μέλλον της πόλης μέσω του προγράμματος Youth Climate Action Fund (YCAF), με τη συμβολή του Bloomberg Philanthropies, στο οποίο νέοι και νέες δημιουργούν καινοτόμα και συνεργατικά έργα που ενισχύουν τη βιωσιμότητα και την κλιματική δράση.
Παρέχουμε κίνητρα ώστε να γίνουν όλες και όλοι σύμμαχοι στον σχεδιασμό της πράσινης και βιώσιμης Αθήνας. Όπως για παράδειγμα εδώ και δύο χρόνια, ζητάμε από τους κατοίκους να πρασινίσουν τα μπαλκόνια, τις αυλές και τις βεράντες τους. Κερδίζουν δώρα και ταυτόχρονα συμβάλλουν στο όραμά μας. Μάλιστα, διαπίστωσα ότι και άλλοι ελληνικοί δήμοι, όπως η Θεσσαλονίκη, ακολουθούν το παράδειγμά μας, υιοθετώντας παρόμοιες δράσεις και αυτό με χαροποιεί ιδιαίτερα.
Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκονται σημαντικές επενδύσεις, που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα έργων από αστικές αναπλάσεις έως τη δημιουργία πρασίνων χώρων. Ένα από τα πιο φιλόδοξα έργα μας είναι η Ανάπλαση στον Βοτανικό. Μία ολιστική παρέμβαση που αλλάζει ριζικά τον χαρακτήρα μιας υποβαθμισμένης περιοχής και τη μετατρέπει σε πόλο ανάπτυξης στην καρδιά της Αθήνας. Δημιουργούμε χώρους πρασίνου, ένα νέο πάρκο 1,5 φορά όσο ο Εθνικός Κήπος, πολλές δραστηριότητες, χώρους αναψυχής, αθλητικές εγκαταστάσεις και το νέο γήπεδο της ποδοσφαιρικής ομάδας του Παναθηναϊκού, χωρητικότητας έως 40.000 θέσεων. Μια ολόκληρη περιοχή αλλάζει χαρακτήρα και μετατρέπεται σε σημείο αναφοράς, μόλις δέκα λεπτά από το κέντρο. Το μεγαλύτερο αστικό πάρκο της Αθήνας θα έχει έκταση 215 στρέμματα. Παλεύουμε και ελπίζουμε ότι τέλος του 2026 θα έχουν ολοκληρωθεί τα έργα κι ο Παναθηναϊκός θα έχει μπει στο γήπεδο.
Το όραμά μας είναι ξεκάθαρο: Μια Αθήνα πιο καθαρή, ασφαλής, πράσινη και προσβάσιμη για όλους. Μία Αθήνα με κοινωνικό πρόσωπο, που προχωρά με βάση τον δημόσιο διάλογο, δίνει προοπτική στους νέους και στηρίζει τους αδύναμους. Μία Αθήνα για την οποία αποφασίζουν οι ίδιοι οι πολίτες. Μία Αθήνα για την οποία οι κάτοικοί της νιώθουν περήφανοι.
