*Δήμαρχος Αθηναίων και επικεφαλής της παράταξης «Αυτοδιοίκηση Τώρα»
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Οι δήμοι της χώρας μας δεν μπορούν πια να λειτουργούν ως οι «νεροκουβαλητές» της Κεντρικής Εξουσίας. Δεν μπορούν να είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης, που καλείται να διαχειριστεί την καθημερινότητα με περιορισμένα μέσα, χωρίς ουσιαστικούς πόρους, χωρίς αρμοδιότητες, χωρίς φωνή.
Πέρασαν ανεπιστρεπτί οι εποχές που οι δήμοι θεωρούνταν υπεύθυνοι μόνο για την καθαριότητα και τα νεκροταφεία. Οι σύγχρονες πόλεις, οι κοινότητες, οι τοπικές κοινωνίες απαιτούν κάτι πολύ περισσότερο: οραματισμό, στρατηγική και πάνω απ’ όλα πραγματική αυτοτέλεια.
Η σημερινή κυβέρνηση έχει επιλέξει να αποδυναμώνει συστηματικά την Αυτοδιοίκηση. Οι δήμοι στερούνται πόρων που δικαιούνται βάσει νόμου. Οι τρεις δόσεις των ΚΑΠ, ύψους 468 εκατ. όπως αναφέρει το airetos.gr ευρώ, που ζητήσαμε ομόφωνα πέρυσι, δεν δόθηκαν ποτέ. Την ίδια στιγμή, ένα νέο νομοσχέδιο αφαιρεί «εν κρυπτώ» 50 εκατ. ευρώ από τους δήμους, μεταφέροντας τα έσοδα από τα πρόστιμα του ΚΟΚ αλλού.
Μας αποκλείουν από το υπερπλεόνασμα, από τα έσοδα του τέλους ανθεκτικότητας, από τη διαχείριση των απορριμμάτων και του νερού. Ακόμη και οι πολεοδομίες αφαιρούνται από τους δήμους.
Όλα αυτά συνθέτουν μια εικόνα ολομέτωπης επίθεσης. Μιας πολιτικής που επιδιώκει να κρατήσει τους δήμους εξαρτημένους, χωρίς ουσιαστικό ρόλο. Μιας πολιτικής που υποτιμά το ανθρώπινο δυναμικό, τη γνώση και τη δύναμη των τοπικών κοινωνιών.
Οι δήμοι μπορούν να αλλάξουν το πρόσωπο της Ελλάδας
Η Αυτοδιοίκηση δεν είναι ούτε πολυτέλεια ούτε περιφερειακή υπόθεση. Είναι ο θεσμός που βρίσκεται πιο κοντά στον πολίτη – ο πρώτος που ακούει τα προβλήματα, ο πρώτος που δίνει λύσεις.
Αν δοθούν οι κατάλληλοι πόροι, αν απελευθερωθεί από τον ασφυκτικό έλεγχο της Κεντρικής Εξουσίας, η Αυτοδιοίκηση μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και δημοκρατικής αναγέννησης.
Οι δήμοι μπορούν να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν πολιτικές για την πράσινη μετάβαση, την ενεργειακή αναβάθμιση, την κοινωνική φροντίδα, τον πολιτισμό, την καινοτομία. Μπορούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, να προσελκύσουν επενδύσεις, να κάνουν τις πόλεις μας βιώσιμες και ανθρώπινες.
Ένα νέο παράδειγμα: η νίκη του νέου δημάρχου Νέας Υόρκης, Μαμντάνι
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η νίκη του νέου δημάρχου της Νέας Υόρκης, Μαμντάνι, δεν αποτελεί μια «αναπάντεχη» ή «απρόβλεπτη» εξέλιξη, όπως θέλουν να τη παρουσιάσουν οι δυνάμεις της αδράνειας και του συμβιβασμού. Είναι μια ακόμη μεγάλη επιτυχία του νέου κινήματος των δήμων, ενός κινήματος που δεν περιορίζεται στην αντίσταση απέναντι στην υποβάθμιση και τη συντήρηση, αλλά χαράζει μια νέα, προωθητική πορεία.
Μια πορεία που βάζει στο επίκεντρο τα καθημερινά προβλήματα των πολιτών και δίνει αγώνες για πραγματικές λύσεις: απέναντι στην ακρίβεια, στην κρίση στέγασης, στις ελλείψεις των συγκοινωνιών, στην ανάγκη προστασίας του δημόσιου χώρου, στη βιωσιμότητα και στην ποιότητα ζωής στις γειτονιές μας.
Η εκλογή του Μαμντάνι στη Νέα Υόρκη αποδεικνύει ότι η Αυτοδιοίκηση μπορεί να γίνει μοχλός κοινωνικής αλλαγής, όταν στηρίζεται στη συμμετοχή των πολιτών, στη διαφάνεια και στην τόλμη για προοδευτικές μεταρρυθμίσεις. Είναι ένα μήνυμα που ξεπερνά τα σύνορα των ΗΠΑ και εμπνέει όσους πιστεύουν σε μια δημοκρατική, αποτελεσματική και κοινωνικά δίκαιη Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Από τη συντήρηση στην πρόοδο
Η διαφορά ανάμεσα στη συντήρηση και στην πρόοδο φαίνεται παντού και ιδιαίτερα σε έναν θεσμό που βρίσκεται τόσο κοντά στον πολίτη.
Η συντήρηση είναι η αδράνεια, η διαχείριση της μιζέριας, η αποδοχή ότι «τόσα μπορούμε».
Η πρόοδος είναι η πίστη ότι μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα, ότι η Αυτοδιοίκηση μπορεί να σταθεί στα πόδια της, να σχεδιάσει, να αποφασίσει, να δράσει.
Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα της εποχής μας: να διεκδικήσουμε μια νέα σχέση μεταξύ κράτους και Αυτοδιοίκησης, στηριγμένη στην εμπιστοσύνη, στη συνεργασία και στην αποκέντρωση.
Η ώρα της συλλογικής διεκδίκησης
Στο επικείμενο συνέδριο της ΚΕΔΕ, οφείλουμε να μιλήσουμε καθαρά. Να αφήσουμε πίσω τις εικονικές ομοφωνίες και τα ευχολόγια. Να απαιτήσουμε θεσμικά, μαχητικά και ενωτικά την οικονομική και λειτουργική αυτοτέλεια των δήμων.
Να οργανώσουμε ενημέρωση των πολιτών, να συναντήσουμε τα κόμματα, να συγκροτήσουμε κοινό μέτωπο με τις μεγάλες κοινωνικές δυνάμεις.
Και, αν χρειαστεί, να προχωρήσουμε σε κινητοποιήσεις πανελλαδικής εμβέλειας.
Γιατί χωρίς ισχυρή Αυτοδιοίκηση, δεν υπάρχει ούτε δημοκρατία που λειτουργεί, ούτε κοινωνία που προοδεύει.
Η Αυτοδιοίκηση δεν είναι διοικητικό παράρτημα της Κεντρικής Εξουσίας. Είναι ο θεσμός που μπορεί να επανασυνδέσει τη δημοκρατία με τον πολίτη. Οι δήμοι μπορούν να γίνουν παράδειγμα προόδου, συμμετοχής και δικαιοσύνης.
Ήρθε η ώρα να το αποδείξουμε στην πράξη.
Όχι με λόγια, αλλά με αποφάσεις.
Όχι με εξαρτήσεις, αλλά με αυτοτέλεια και ευθύνη.
